5 “Chiến lược” hiệu quả trị chứng mất ngủ đêm ở trẻ em | Safe and Sound
Mất ngủ đêm ở trẻ là mối lo ngại mà nhiều bậc cha mẹ phải đối mặt, bởi sự ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ cũng như sinh hoạt hàng ngày. Qua bài viết này, bác sĩ tâm lý cung cấp những kiến thức về mất ngủ đêm ở trẻ và “chiến lược” hiệu quả cho các bậc cha mẹ đang tìm cách trị chứng mất ngủ đêm cho con mình.
Phí Thuỳ Linh | Cử nhân Y tế Công cộng – Viện tâm lý và sức khoẻ tinh thần SnS
Trung tâm Nghiên cứu Sức khoẻ Cộng đồng và Phát triển
1. Hiểu về chứng mất ngủ đêm ở trẻ em
Ảnh 1: Mất ngủ đêm ở trẻ em
Mất ngủ đêm ở trẻ em là khi trẻ khó ngủ hoặc chất lượng giấc ngủ kém, ngủ không sâu giấc. Nó có thể khiến trẻ mệt mỏi, cáu kỉnh, khó tập trung và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe cũng như tinh thần của trẻ, bác sĩ tâm lý chia sẻ.
Theo bác sĩ tâm lý, một giấc ngủ đêm sẽ có 5 giai đoạn:
- Giai đoạn 1 (ngủ không sâu): Trẻ có giấc ngủ chập chờn và dễ bị tỉnh giấc.
- Giai đoạn 2: Nhịp thở và nhịp tim trở nên đều đặn, mắt chuyển động chậm lại chuẩn bị đi vào giấc ngủ sâu.
- Giai đoạn 3: Các sóng não (sóng delta) cực chậm, sẽ bắt đầu xuất hiện xen kẽ cùng các sóng nhỏ và nhanh hơn.
- Giai đoạn 4: Não của trẻ sẽ tạo ra hầu hết các đợt sóng delta riêng biệt.
- Giai đoạn ngủ mắt chuyển động nhanh (REM): Não hoạt động trong lúc ngủ giống như khi tỉnh. Ở giai đoạn này, bạn có thể thấy trẻ nhắm mắt, nhưng chúng di chuyển nhanh từ bên này sang bên kia do hoạt động của não hoặc đang nằm mơ.
Và người mất ngủ thường thiếu giai đoạn ngủ phục hồi (ngủ sâu và giấc ngủ REM).
2. Nguyên nhân gây mất ngủ đêm thường gặp ở trẻ em
2.1. Căng thẳng và lo âu
Đây là một trong những nguyên nhân gây mất ngủ đêm thường gặp ở trẻ, đặc biệt là tuổi dậy thì. Căng thẳng liên quan đến trường học, áp lực học tập hoặc những thay đổi trong gia đình có thể góp phần gây ra chứng mất ngủ ở trẻ em. Bác sĩ tâm lý khuyên rằng, nếu trẻ than phiền về việc không ngủ được, bạn nên nói chuyện với con để tìm ra nguyên nhân.
2.2. Thói quen sử dụng thiết bị
Ảnh 2: Thói quen sử dụng điện thoại
Thời gian sử dụng thiết bị quá nhiều, đặc biệt là trước khi đi ngủ, có thể cản trở chu kỳ giấc tự nhiên. Bác sĩ tâm lý cho biết, ánh sáng xanh ức chế quá trình sản sinh hormone Melatonin - một loại hormone mà cơ thể sẽ tiết ra vào ban đêm, tạo cho bạn cảm giác mệt mỏi và buồn ngủ. Từ đó khiến trẻ bị chứng mất ngủ đêm.
2.3. Các vấn đề tâm lý
Theo bác sĩ tâm lý, những trẻ mắc chứng trầm cảm, lo lắng hay các vấn đề tâm thần khác thường dễ bị mất ngủ đêm. Hơn nữa, các bệnh khác như đau cơ, đau khớp, ngưng thở khi ngủ hay mắc chứng rối loạn tăng động giảm chú ý cũng khiến trẻ ngủ không ngon giấc.
2.4. Sử dụng chất kích thích
Dùng thức uống có hàm lượng caffeine cao cũng có thể làm cho trẻ mất ngủ. Ngoài ra, nicotine cũng có thể khiến trẻ mất ngủ đêm, bác sĩ tâm lý chia sẻ.
3. Chiến lược trị chứng mất ngủ ở trẻ em
3.1. Trị liệu hành vi trị chứng mất ngủ
Các phương pháp điều trị như liệu pháp hành vi nhận thức, liệu pháp thôi miên… được sử dụng để giải quyết các rối loạn tâm lý tiềm ẩn dẫn đến mất ngủ ở trẻ em. Đôi khi, bác sĩ tâm lý có thể làm việc với trẻ và bố mẹ để xác định nguyên nhân.
Liệu pháp hành vi nhận thức có thể sử dụng để điều trị chứng mất ngủ ở trẻ em. Đứa trẻ cần bố mẹ hay vật giúp chúng thoải mái, dễ chịu như thú nhồi bông hoặc một hoạt động nhẹ nhàng mới có thể ngủ được. Vì vậy, nếu trẻ trằn trọc khó ngủ, hãy tạm dừng việc ngủ lại và cho trẻ thứ con muốn như: một cốc nước, kể một câu chuyện,…
3.2. Xây dựng môi trường ngủ tốt trị chứng mất ngủ
Ảnh 3: Xây dựng môi trường ngủ tốt
Việc thay đổi môi trường ngủ và xây dựng một môi trường ngủ tốt có thể giúp trị chứng mất ngủ đêm của trẻ, bác sĩ tâm lý cho biết. Do đó, bố mẹ có thể xem xét những điều sau để cải thiện giấc ngủ con trẻ:
- Quan sát xem phòng ngủ của con có đang bị quá sáng bởi ánh đèn đường hoặc quá ồn bởi tiếng xe cộ buổi đêm không
- Có đồ vật gì gây ra tiếng ồn trong phòng trẻ không
- Nếu trẻ cảm thấy khó ngủ hoặc lo lắng điều gì đó, hãy giúp trẻ thư giãn bằng cách hít thở sâu trước khi ngủ
3.3. Thiết lập thói quen tốt trị chứng mất ngủ
Bác sĩ tâm lý cho rằng, giúp trẻ thiết lập thói quen ngủ tốt có thể giúp con trị chứng mất ngủ đêm ngay từ những năm đầu đời. Cha mẹ có thể làm:
- Tạo thói quen đi ngủ nhất quán để báo hiệu cho cơ thể rằng đã đến lúc thư giãn. Hãy tạo cho trẻ một khung giờ ngủ cố định và yêu cầu con đi ngủ và thức dậy đúng giờ mỗi ngày.
- Các hoạt động như đọc sách hoặc ngồi thiền có thể giúp bạn thư giãn trước khi đi ngủ, tránh bị tỉnh giấc giữa đêm.
- Không nên cho trẻ uống các thực phẩm chứa caffein 4-6 giờ trước khi ngủ.
3.4. Liệu pháp tự nhiên trị mất ngủ đêm
Bác sĩ tâm lý khuyên rằng, áp dụng phương pháp tự nhiên để điều trị chứng mất ngủ sẽ tốt hơn dùng thuốc. Và sau đây là một số phương pháp trị chứng mất ngủ đêm ở trẻ:
- Sử dụng túi ngủ, chúng giúp thư giãn các giác quan và dễ ngủ. Để có một chiếc túi ngủ tốt, bạn có thể cho các loại hoa khô như hoa cúc, hoa oải hương, hoa hồng và hương chanh vào trong một túi vải. Đặt túi đó bên cạnh trẻ để giúp trẻ có giấc ngủ ngon hơn.
- Dùng một ly sữa ấm hoặc trà hoa cúc không đường trước khi đi ngủ sẽ giúp làm dịu cơ thể, giúp cơ thể thư giãn và dễ đi vào giấc ngủ.
- Thực phẩm giàu magiê: Việc thiếu magiê sẽ ngăn không cho não nghỉ ngơi vào ban đêm. Vì vậy, hãy cho trẻ ăn các thực phẩm giàu magiê như hạnh nhân, hạt bí đỏ, rau diếp trước khi đi ngủ.
Điều trị chứng mất ngủ đêm ở trẻ em đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện, xem xét cả yếu tố hành vi và môi trường để tìm ra nguyên nhân chính xác. Bằng cách thực hiện những “chiến lược” này, cha mẹ có thể góp phần tạo ra một môi trường ngủ thuận lợi và thúc đẩy thói quen ngủ lành mạnh cho con mình. Hãy chia sẻ với bác sĩ tâm lý nếu tình trạng mất ngủ đêm ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ cũng như tinh thần của trẻ.
Xem thêm:
5 cách trị mất ngủ đêm cho người có mắt nhạy cảm với ánh sáng
Hướng dẫn cách thiết lập lịch ngủ đều đặn giúp trị mất ngủ ban đêm
Top 6 cách tự nhiên giảm căng thẳng và chữa mất ngủ hiệu quả
